دخترانی که در «طلا» دفن شده بودند؛ حیرت‌انگیزترین گنج افغانستان چگونه کشف شد؟ + عکس

این بانک گفت که کاهش شدید کمک‌های بین‌المللی، افغانستان را «بدون هیچ‌گونه موتور رشد داخلی» رها کرده است. موزه ملی افغانستان بخش‌های مهمی از مواد باستان‌شناسی را نگهداری می‌کند، شامل نقاشی‌های دیواری، کتیبه‌ها، قطعات معماری، مجسمه‌ها، اشیاء فلزی و سکه‌های نجات‌یافته از کاوش‌های مختلف می‌شود. کارگران این مکان شش مقبره را کشف کردند که قدمت آنها به قرن اول قبل از میلاد باز می‌گردد.

این گنجینه شامل ۲۱ هزار شیء طلا است که در سال ۱۳۵۷ از درون ۶ گور در طلاتپه، منطقه‌ای در شمال افغانستان توسط ویکتور ساریانیدی، باستان‌شناس روس کشف شد. ساریانیدی می‌دانست که منطقه‌ای که توسط این‌همه قوم فتح شده و میان آن‌ها دست به دست شده باشد، احتمالاً پر از آثار فرهنگی و تاریخی متنوع خواهد بود. اما حتی این باستان‌شناس با تجربه هم انتظار مواجهه با ثروت خیره‌کننده‌ای که کشف کرد را نداشت؛ گنجینه‌ای که به «طلای باختری» معروف شد. کارگران در این سایت شش مقبره را کشف کردند که به دوره‌ای بین قرن اول پیش از میلاد تا قرن اول پس از میلاد مربوط بودند. این مقبره‌ها حاوی بیش از ۲۰ هزار شیء بودند؛ از جمله حلقه‌ها، سکه‌ها، سلاح‌ها، گوشواره‌ها، دستبندها، گردنبندها و تاج‌هایی که همگی از طلا ساخته شده بودند. علاوه بر طلا، بسیاری از این اشیا با سنگ‌های قیمتی مانند فیروزه، عقیق سرخ و لاجورد نیز تزئین شده بودند.

به همین خاطر بود که در سال ۲۰۰۶ میلادی، تصمیم گرفته شد گنجینه باختر برای مدتی به خارج از افغانستان ارسال شود تا فرصتی به علاقه‌مندان داده شود از این اثر ارزشمند دیدن کنند. وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان تایید می‌کند که این اقدام، آنهم در شرایط همه‌گیری ویروس کرونا، حدود ۳۱۵ میلیون افغانی، معادل چهارونیم میلیون دلار درآمد برای دولت افغانستان داشته است. زنی که با تاج دفن شده بود، در حالی پیدا شد که سرش به سمت غرب قرار داشت. تاج او بی‌نظیر بود و در حقیقت تصویری از درختانی طلایی با شاخه‌هایی که پرندگانی کوچک در آن‌ها قرار داشتند را نشان می‌داد. همچنین چندین هزار قطعۀ دیگر مثل سکه‌ها و سایر تزئینات از جنس طلا و نقره و عاج در میان طلاهای کشف‌شده بود.

آثار ۲ هزار ساله‌ای که همراه آنها پیدا شد، ترکیبی نادر از تأثیرات زیبایی‌شناختی از فرهنگ‌های ایرانی تا یونان کلاسیک را به نمایش می‌گذاشتند. «همایون افغان» سخنگوی وزارت معادن و پترولیوم گفت که در ولایت پنجشیر، جایی که بیشتر زمردهای افغانستان استخراج می‌شود، دولت ۵۶۰جواز زمرد را برای سرمایه‌گذاران خارجی و افغان صادر کرده است. وی گفت که این وزارت همچنان برای استخراج یاقوت در ولایات پنجشیر و کابل جواز اعطا کرده و برنامه‌ها برای مجوزهای زمرد و سنگ‌های قیمتی در سه ولایت دیگر در جریان است. اما بسیاری از مجوزهای جدید مربوط به معادنی است که هنوز افتتاح نشده‌اند. بسیاری از معادن موجود به‌دلیل زیرساخت‌های ضعیف و کمبود مهندسان و کارشناسان فنی با تجربه دچار مشکل شده‌اند.

به گفته «وزارت معادن و پترولیوم»، شرکت‌های ازبکستانی قراردادهایی را برای استخراج نفت در شمال افغانستان امضا کرده‌اند. در دولت قبلی، تجارت زمرد یک تجارت فاسد و جنجالی برای همه بود به این معنا که جنگ‌سالاران و دلالان سیاسی بر تجارت مسلط بودند و جمع‌آوری مالیات در بهترین حالت امری تصادفی بود. گنجینۀ موسوم به «طلای باختری» در دهۀ هفتاد میلادی در سایت باستانی «طلاتپه» در شمال استان جوزجان افغانستان کشف شد؛ این بزرگترین گنجینۀ کشف شده در افغانستان و یکی از بزرگترین گنجینه‌های طلا در سراسر دنیاست.

از مهمترین علائم گنج که در ایران دیده میشود میتوان به نماد بز ، نماد پرندگان ، نماد شتر و نماد لاکپشت اشاره کرد. سپس در سال 1973، یک معمار دانمارکی به منظور طراحی یک ساختمان جدید برای موزه استخدام شد، اما این برنامه‌ها هرگز به اجرا نرسیدند. خبرگزاری فرهنگ، نخستین و تنها خبرگزاری ویژه رویدادهای فرهنگی در افغانستان است و گفتگوها و مقالات فرهنگی، ادبی و هنری و اخبار رویدادهای فرهنگی را منتشر می‌کند. حفظ هویت و ارزش‌های ملی و اسلامی، از مهم‌ترین اهداف خبرگزاری فرهنگ است. طالبان پیش از این نیز قصد دسترسی به این گنجینه را داشته است و بارها تلاش کردند تا گاوصندوق را منفجر کنند اما موفق نشدند. همچنین شواهد به اثبات رسیده، حاکی از آن بود که شکل ساختمان این ناحیه طبقه تالاری طلاتپه هم‌زمان با دوران هخامنشی می‌باشد.

نمایش این اثر ارزشمند، بازدیدکنندگان را با بخشی از تاریخ کهن افغانستان آشنا کرد. گنجینه طلایی افغانستان در کشورهای ایتالیا، هلند، آمریکا، کانادا، آلمان، بریتانیا، نروژ، سوئد، استرالیا، ژاپن، کره جنوبی و چین به نمایش گذاشته شد. پس از حمله طالبان در سال 2021 و سقوط کابل، رئیس موزه محمد فهیم رحیمی قول داد که به عنوان مدیر باقی بماند و مجموعه موزه را حفظ کند. این تدابیر انجام شده‌اند تا از تخریب بیشتر اثرات تاریخی در موزه توسط طالبان جلوگیری شود. از سال 2007 به بعد، یونسکو و اینترپل به بازیابی بیش از 8,000 قطعه نمایشی باستانی کمک کرده‌اند، و جدیدترین آثار از آلمان و بریتانیا به موزه بازگشته‌اند. در دوران جنگ داخلی و تبعات آن در دهه 1990، موزه بارها تخریب و غارت شد و حدود 70 درصد از 100,000 قطعه نمایشی که در آن زمان در موزه وجود داشت، از بین رفت.